Pemfigus Vulgaris Nasıl Tedavi Edilir

Deri hücrelerinin bağlantılarını kopararak yarılmalara ve dolaysıyla pemfigus hastalığına yol açan, vücut tarafından üretilen “antikor” adlı maddelerin üretimini baskılamak, azaltmak veya tamamen durdurmak pemfigus tedavisinin temel amacı ve hedefidir.

Bu amaçla vücudun kendisine yönelik bağışıklık sistemini baskılayıcı ilaçlar veya kanın antikor adlı maddeden temizlenmesine yönelik bir takım yöntemler kullanılır. Bu amaca yönelik en etkili dolaysıyla en sık kullanılan ilaç “kortizon” ilacıdır (örneğin prednol adlı ilaç pemfigus tedavisinde en sık kullanılan kortizon ilaçlarından birisidir).

Çoğunlukla ağızdan hap şeklinde alınan kortizon ilacı pemfigus hastalığı açısından “hayat kurtarıcı” etkisi nedeniyle tedavinin temel taşını oluşturur.

Diğer ilaç ve yöntemler genellikle kortizon tedavisine destek amaçlı ya da nadiren kortizon tedavisine cevap vermeyen durumlarda ikincil seçenekler olarak kullanılırlar. Sonuçta genel olarak pemfigus tedavisi kortizonun iyileştirici etkisi ile kortizonun yan etkileri arasındaki hassas bir denge üzerine kuruludur.

1. Genel Hedefler

Tedavi önemlidir çünkü hastalık ciddidir. Genellikle ağızdan ilaçlar verilir fakat bazen damardan verilir. Hastalık otoimmün olduğundan kullanılan ilaçlar immun sistemi baskılayarak çalışır.

Tedavinin amacı yeni su kabarcıklarının oluşumunu engellemek ve varolanların iyileşmesi ile hastalığın kontrol altına alınmasıdır. Yeni kabarcık çıkışının durması 2-3 haftayı alır ve bazen 6-8 haftada iyileşme tamamlanır. Hastalık kontrol altına alındıktan sonra ilacın dozu yavaşça azaltılmalıdır. Tedavi sıklıkla bir kortikosteroidle başlar daha sonra steroid dozu azaltarak yeni bir ilaçla kombine edilerek devam edilir.

2. Kortikosteroidler

İlk tedavi seçeneği kortikosteroidlerdir. Etkilidir ve diğer tedavilerden daha hızlı çalışır. Vücudumuzun ürettiği doğal hormonun sentetik bir çeşididir. Bağışıklık sistemini baskılayarak çalışır. Yüksek doz kortikosteroid, prednisolone ile hastalık kontrol altına alınır. Yavaşça yan etkilere karşı mümkün olduğu kadar doz azaltılır. Ancak tamamen kesilmez. Hastalığın kontrol altında tutulması ile düşük doz devam edilir. Doz kişiden kişiye ve kiloya göre değişir.

3. Steroidin azaltılmasını sağlayan, steroidden kurtaran ve yardımcı ilaçlar

Maalesef kortikosteroidler çok etkili olmalarına rağmen yan etkileri vardır. Bu sebeple diğer ilaçlar sıklıkla kullanılır. Onlar steroidden kurtaran veya yardımcı tedaviler olarak bilinir. Kortikosteroidlerle birlikte de kullanılır.

Bu İlaçlar:

1.    İmmunsupresanlar: Azotiyoprin, siklofosfamid, mikofenolat mofetil ve siklosporin

2.    Yardımcı tedaviler: Altın, metotreksat, nikotinamidle birlikte tetrasiklinler,(minosiklin veya doksisiklin) ve dapson

İlaçların olası yan etkileri nelerdir? 

Pemfigus tedavisinin temel sorunu ilaç yan etkileridir. Özellikle kortizon, bir yandan hastalığı iyileştirirken öte yandan da yan etkileri ile hastalığın seyrini doğrudan etkileyebilir, pek çok organda ciddi sorunlara yol açabilecek hasarlar oluşturabilir.

Özellikle yüksek dozlarda ve uzun süreli kullanımı sonucu gözde katarakta, mide-barsak kanamalarına, tansiyon yükselmesine, kemik erimesine, gizli şeker hastalığının ortaya çıkmasına veya şeker hastalığının artışına, böbreküstü bezlerinin anormal çalışmasına ve buna bağlı kilo alımına, tüylenmeye, yanaklarda ve boyunda şişmelere, deride çatlamalara neden olabilir. 

Hastalığın seyrini olumsuz etkileyen, yinelemesine yol açan durumlar, etmenler nelerdir? 

Güneş, enfeksiyonlar (özellikle kış aylarında gribal enfeksiyonlar), stres ve herhangi bir nedenle geçirilen ameliyatlar, özellikle diş tedavileri pemfigusun yinelenmesine neden olabilir.

Dolaysıyla özellikle yaz aylarında güneşten korunmalı (güneşten koruyucu kremler kullanılmalı ve uygun giysiler giyilmeli, özellikle gün ortasında güneşe maruz kalınacak açık yerlerde bulunulmamalıdır), kış aylarında ise gribal enfeksiyonlardan kaçınmak için kalabalık ve kapalı ortamlarda bulunulmamalı hasta kişilerle temastan kaçınılmalıdır.

Doktoruna danışarak mevsimsel grip için her sene zatüre içinse beş yılda bir aşılanması korunma açısından önemlidir. Pemfiguslu hasta ameliyat veya dişle ilgili girişimlerden önce pemfigus açısından takip eden doktoruna haber vermeli önerilerini almalıdır. Zorunlu girişimlerde doktoru tedavisini uygun biçimde düzenleyecektir.